Ik Jij Wij Samen

Spelenderwijs bouwen aan (zelf)vertrouwen en verbinding ervaren

Een programma dat is gericht op lichaams- en gedragsbewustzijn en op het bevorderen van het ervaren van verbinding; het heeft effect op het welzijn van ieder kind, de leerkracht, de groep en het team.

In Ik Jij Wij Samen kiezen we niet de ‘hoofdingang’, maar gaan we uit van het lichaam: we kiezen met speelsheid en lichtheid voor voelen en ervaren. Dit doen we met bewegen, dans, spel, aanraken en massage.

Wat brengt het programma?
-          Kinderen worden zelfbewuster, gaan zich met zichzelf en onderling meer verbonden voelen en leren zichzelf en elkaar met respect te benaderen.
-          Stress, agressie en pestgedrag in de groep nemen af of worden voorkomen.
-          Kinderen voelen zich meer geborgen en deel van de groep. Ontspannen kinderen staan meer open voor nieuwe indrukken of lesstof.

Het lesprogramma en de teamscholing zijn bestemd voor scholen en kinderopvangcentra, voor één of meer groepen en hun leerkracht(en)/begeleider(s). De leerkracht/begeleider doet mee met de lessen, er vindt uitwisseling en evaluatie plaats, eventueel aangevuld met individuele of teamcoaching en -training. Ook kunnen kinderen individueel worden begeleid.

Aanbieders van methodieken, trainingen en therapieën alsmede professionals die met kinderen werken, kunnen ook opleiding en bijscholing vinden in Ik Jij Wij Samen.

Achtergrond en ontstaan

Uit onderzoek blijkt hoe belangrijk lichaamswerk en liefdevolle aanraking zijn voor het welzijn van de mens. Wetenschappelijk is er steeds meer bekend over de positieve effecten ervan op het pestgedrag. In steeds meer landen, waaronder Nederland, is massage al onderdeel van het lesprogramma op scholen. Respectvol aanraken en communiceren bevorderen de doorbloeding, versterken het immuunsysteem en hebben invloed op de hersenontwikkeling. Het creëert rust in de groep, socialer gedrag en betere leerresultaten.

Ik Jij Wij Samen is ontstaan vanuit een pilot op de St. Martinusschool in Vollenhove met de leerlingen van groep 4/5 en hun leerkracht. Gedurende de lessen ontstond op initiatief van de leerkracht de mooie naam ‘Ik Jij Wij Samen’. Die naam staat voor waar het in de kern over gaat in het ervaren van verbinding:

Zonder ervaring van ‘ik’ geen ‘jij’, zonder ‘ik en jij’ geen ‘wij’, zonder ‘ik, jij en wij’ geen ervaring van ‘samen’.

Conclusie van de St. Martinusschool: ‘Ik Jij Wij Samen’ heeft op een mooie wijze bijgedragen aan het creëren van een veilige en vertrouwde omgeving én het meegeven van een stevige basis voor de toekomst voor de kinderen. Het heeft teamleden geïnspireerd en ouders verder betrokken om deelgenoot en ondersteuner te zijn van het unieke ontwikkelproces van hun kind.’

Ik Jij Wij Samen begint bij Ik

In de lessen is veel aandacht voor het IK-bewustzijn. Een kind dat in verbinding staat met zichzelf, leert kennen wat in zichzelf leeft (en wat niet!), het ervaart zichzelf.
Omdat het kind zich dan meer ontspannen voelt in zichzelf, voelt het zich ook meer verbonden met de ander. Het kind ervaart meer verantwoordelijkheid voor zichzelf en de ander.

Hoe meer ‘grond’ (bodem) een kind in zichzelf, in zijn eigen lichaam voelt, hoe meer het zich ook autonoom kan verbinden in zijn eigen uniek-zijn. Het ervaren van grond in jezelf kunnen we stimuleren.

Kenmerken van gronding:
- je bent in contact met wat je voelt en je kunt wat je voelt ook verwoorden naar de ander;
- je ervaart grenzen (ja/nee zeggen);
- je fysieke houding heeft een relatie met je mentale houding.

Wanneer je voldoende grond in jezelf ervaart, zul je minder behoefte hebben om grond buiten jezelf en dus bij de ander te zoeken. Als je je verbonden voelt, pest je niet.

Ik Jij Wij Samen en aanraken

Bij aanraken en massage ligt de focus op het plezier en de eigen innerlijke houding, naar jezelf en de ander. Een directe aanraking met de handen op het lichaam van de ander is een gelegenheid voor de ander om meer besef te krijgen van zichzelf op dat moment. Voorwaarde daarin is een liefdevolle aanraking, hiermee wordt bedoeld de innerlijke houding van waaruit er wordt aangeraakt.

Je raakt aan vanaf je eigen grond. Dus niet vanuit leunen op de ander. Dan geef je juist geen zelfstandige, autonome boodschap door en dat leidt eerder tot verwarring. Het gaat om echt contact maken en het contact aangaan vanuit jezelf.

Uit de praktijk:
 ‘Als ik de kinderen uitnodig zichzelf af te vragen of ze voeten hebben, krijg ik leuke reacties: “Misschien raar gezegd hoor, maar natuurlijk heb ik voeten, dat weet ik toch.”
Dan vraag ik: “Hoe weet je dat dan? Met je hoofd weet je het en je kunt ze zien, maar kun je ze ook voelen?” En toen ineens was een kind helemaal verrast en blij: “Hé, ik voel mijn voeten ...!” Ik vroeg: “Hoe weet je dat dan?” Het kind: “Ik voel de grond!”
Fantastisch toch?!’

Verbinding ervaren, emoties en pesten

In de lessen gaan we ervan uit dat er niets mis is met emoties zoals ongemak, verdriet of pijn. Voor het kind klopt het meer om te beseffen dat er pijn of verdriet is, dat je het mag en kan voelen en dat het leven ook weer anders zal worden, dan dat we gaan proberen hier iets weg te krijgen.

Vasthouden van emoties betekent ‘inhouden’ en ‘jezelf ophouden’ (iets mag er niet zijn). Het veroorzaakt klachten en concentratieverlies en gevolg is vaak rusteloosheid en uiting van de emoties op of naar de ander. Dan geven we de lading aan de ander, we maken de ander verantwoordelijk. Hier is sprake van pestgedrag.

Pesten vindt in veel, zo niet alle gevallen zijn oorsprong in niet erkende emoties en het inhouden van emoties.

Als we de vastgehouden of ingehouden energie van emoties kunnen erkennen en bevestigen in onszelf en elkaar, dan komt de terug gehouden kwaliteit (die vastgehouden moest worden door het moeten aanpassen aan de omgeving) in beweging. De emotie hoeft niet meer ingehouden of uitgeleefd te worden op de ander. Hoe jonger een kind dit leert, hoe meer het kan ervaren dat emoties een natuurlijk karakter hebben: ze komen en gaan. Bovendien komt er meer eigenheid tevoorschijn!

Communicatie en verwoorden van je gevoel

Er is aandacht voor eigen ruimte innemen, en voor ruimte voor elkaar en elkaars ervaring. Kinderen worden zich bewust van eigen en elkaars gedrag. Het gaat daarbij niet om verwijten naar elkaar, maar in gesprek zijn, met de intentie de eigen gevoelde ervaring te verwoorden.

We nemen waar wat het kind laat zien en waarderen dit. Daarmee geven we ook toegang naar ‘weten wat je fijn vindt’, naar ‘wat klopt voor mij’. En het geeft ingang tot gesprek en verdieping en contact in de beleefwereld van het kind.

Uit de praktijk:
‘“Doe eens normaal” zeggen de kinderen vaak tegen elkaar. ‘‘Doe eens normaal.” Ja ... daar kunnen we niet zo veel mee. Want wat is “normaal”? Het gaat, voor je het weet, over een schuldvraag, er moeten een dader en een slachtoffer zijn. Ik probeer kinderen te laten communiceren vanuit eigen voelen en ervaring. De effecten zijn goed zicht- en voelbaar. Kinderen openen zich steeds meer voor zichzelf en voor elkaar. Dat betekent ook dat ze leren zeggen als ze iets niet fijn vinden in het gedrag van de ander en, belangrijk, ze verwoorden ook wat het met hen doet.’

Effectieve relatie met visie en missie van de school

Ik Jij Wij Samen zal altijd aansluiten bij het gedachtegoed en de lessen sociaal-emotionele ontwikkeling van de school. De oefeningen uit de lessen kunnen direct worden toegepast in verschillende situaties. Bijvoorbeeld voor of na een toets, als er sprake is van pesten, of in andere lessen, zoals bij tekenen, biologie en gym.

Omdat er ook iets gebeurt met de eigen innerlijke houding van de leerkrachten, worden de effecten op een natuurlijke wijze geïntegreerd in de lessen.

“Teamleden hebben dit door zelf te ervaren als erg inspirerend ervaren en het heeft denkprocessen in beweging gebracht ter verdieping van onze visie; pas als je helemaal mag zijn wie je bent, is er de ruimte om jezelf volop te ontwikkelen. Als je in contact bent met jezelf, dan kun je ook in contact zijn met de ander. Als leerkracht ben je hierin een rolmodel en kun je dit mooie gedachtengoed doorgeven aan de kinderen in jouw klas.”

Begeleiding leerkrachten

De lessen worden zo veel mogelijk samen met de leerkracht afgestemd en gegeven.

Er is aandacht voor de eigen gevoelens van de leerkrachten.

Leerkrachten worden begeleid om de kwaliteiten van kinderen optimaal te benutten door gebruik te maken van een positief opbouwende didactiek waarbij kinderen verantwoordelijk zijn voor eigen handelen. Ook de eigen kwaliteiten van leerkrachten worden ingezet.

Geen les of lesprogramma is gelijk. Er wordt aangesloten bij ‘wat is’. Die houding wordt bij de leerkracht ook meer ontwikkeld. Kinderen ervaren daardoor dat de leerkracht uitgaat van eigen leer- en draagkracht. Dan worden de kinderen daar ook in zichzelf in (aan)geraakt.

Parallel aan of separaat van de lessen in kindergroepen kunnen er lessen zijn voor alleen de leerkrachten. Het biedt tijd en ruimte voor ontspanning en bewustwording, voor mindful worden. Daarnaast kan gekozen worden voor begeleiding via coaching, training en intervisie.

“Irma is voor mij een voorbeeld geweest in het nog beter afstemmen op de behoeftes van de kinderen en ben ik met andere ogen naar de kinderen gaan kijken. De band met de kinderen en de groep is groter geworden. Ik ben me meer bewust van mezelf geworden in de lessen hoe mijn rol en houding in de groep van invloed is.’ ”

Meer info?

Vragen, meer informatie, sparren, afstemmen? Jij en Ik gaan van Wij naar Samen. Welkom! Neem gerust contact met me op.